Kiezen is geen dilemma

foto Kiezen is geen dilemma

Een dilemma is een bijna onmogelijke keuze uit twee onwenselijke alternatieven. Zo schreef Euripies over Agamemnon, die door de goden voor de volgende keuze werd geplaatst: zijn dochter opofferen en de Trojaanse oorlog winnen, of zijn dochter sparen en zijn land opgeven. Voor puur relatiegerichte mensen een gemakkelijke keuze, net als voor puur taakgerichte mensen. Maar waarvoor kies je als je zowel relatie- als taakgericht bent?

Intussen is de term ‘dilemma’ verwaterd en wordt hij gebruikt voor vrijwel iedere keuze die je niet in een split second kunt nemen. Meer dan zonde, omdat juist het dilemma een waardevol denkproces op gang brengt: je leert er veel van over je eigen waarden en normen, verwachtingen, opvattingen, meningen en aannames.

De eerste grote keuze in je loopbaan is de keuze voor een beroepsopleiding aan het einde van de middelbare school. Het blijkt dat mensen vaak min of meer onbewust kiezen op grond van een vaag gevoel, gaan door op het ingeslagen pad en komen er jaren later achter dat ze met iets bezig zijn waar hun hart niet (volledig) ligt. Veel mensen kiezen niet bewust zelf, maar laten de omgeving voor hen bepalen wat ze moeten gaan doen. Natuurlijk heb je anderen nodig om keuzes te maken, maar belangrijk is dat jij uiteindelijk aan het roer staat. Zelf keuzes maken vergroot jouw gevoel van autonomie, een belangrijk fundament van geluk.

Kiezen is soms moeilijk, zoals het woord keuzestress al aangeeft. Ook is kiezen hard werken. In onze meerkeuzemaatschappij moeten we constant kiezen. Je levensloop en loopbaan krijgen steeds meer het karakter van een doe-het-zelfproject. Sommige psychologen spreken daarom van een ‘meedogenloze vrijheid’ waaraan geen ontsnappen mogelijk is, of van een ‘tirannie van de vrijheid’. Het plezier van de vrijheid wordt beperkt door het keurslijf van moeten kiezen. Steeds meer mensen raken gestrest en ongelukkig door de grote hoeveelheid keuzes die ze moeten maken. Er gaat van alles door je hoofd. Bijvoorbeeld:
Er zijn zo veel mogelijkheden!
Hoe weet je wat de juiste keuze is?
Hoe moet je eigenlijk kiezen?
Wat is de beste manier om te kiezen?

Hoe besluitvaardig ben jij?
Doe de volgende zelftest om dit te bepalen. Geef de volgende uitspraken een cijfer tussen 1 (helemaal niet op mij van toepassing) en 10 (zeer typerend voor hoe ik ben).
1. Ik doe mijn best situaties te vermijden waarin ik moet kiezen.
2. Ik weet vaak zelf niet goed wat ik wil.
3. Ik laat mijn keuzes afhangen van wat anderen kiezen.
4. Nadat ik een knoop heb doorgehakt, blijf ik twijfelen of ik wel de juiste keuze heb gemaakt.
5. Ik ben achteraf vaak ontevreden met de keuzes die ik heb gemaakt.

Tel de score die je bij iedere vraag hebt op tot een totaalscore. Kijk hieronder wat dit betekent.
Wanneer je tussen de 40 en 50 punten scoort, is kiezen echt problematisch voor je.
Wanneer je tussen de 39 en 25 punten scoort, kan kiezen zo nu en dan een uitdaging voor jou zijn.
Wanneer je minder dan 24 punten scoort, heb je waarschijnlijk niet zoveel moeite met het maken van keuzes.

Hieronder staan twee strategieën die je wellicht op weg kunnen helpen bij het maken van keuzes:
Besluitvaardig dankzij intuïtie
Onderzoek laat zien dat het bij het maken van complexe keuzes loont gebruik te maken van ons onbewuste. Neem het probleem en schrijf uit wat de verschillende mogelijkheden en consequenties zijn van iedere keuze. Wanneer je deze analyse hebt gemaakt, dan lees je deze nog een keer door en ga je iets geheel anders doen. Of je zorgt ervoor dat je er een nacht over kan slapen. Blijf niet piekeren. Je onbewuste gaat in de tussentijd aan de slag met het doordenken van alle mogelijkheden.
Helaas kan je onbewuste niet precies en rationeel vertellen welke overwegingen het heeft, maar je kan de volgende dag wel weer de mogelijkheden bekijken. Misschien zullen je dan weer dingen te binnen vallen die je nog moet uitzoeken. Neem daar dan weer de tijd voor en laat je daarna opnieuw afleiden. Waar het om gaat, is bij elke optie een gevoel te ontwikkelen. Deze intuïtie zal je in de regel niet bedriegen en je kan je daar gerust door laten leiden.

Effectiviteit door begrenzing
Keuzes maken is noodzakelijk door beperkingen in tijd en middelen. Dit kan zozeer schuren dat we soms het gevoel hebben dat we geleefd worden. Er bestaat echter een manier om het heft meer in eigen hand te nemen en zo een grotere autonomie te ervaren. Je kan de beperkingen namelijk ook voor je laten werken, in plaats van tegen je. Juist door jezelf te beperken kom je sneller tot de kern. Door jezelf ruim de tijd te geven voor het afronden van een project maak je het jezelf vaak nodeloos complex. Met andere woorden: kiezen wordt moeilijker als je jezelf extra tijd geeft om tot een beslissing te komen. Je kan jezelf dus helpen door vooraf te bepalen hoeveel tijd je wilt besteden aan het maken van een keuze. Dwing jezelf om direct met de essentie aan de slag te gaan en laat je niet verleiden tot omtrekkende bewegingen. Zie het als een oefening in besluitvaardigheid.

Bron: ‘Gelukkig Werken’ 2011

Meer weten? Bel of mail ons om meer te weten te komen over wat wij voor je kunnen doen.

 


Andere blogs

Preview

Snel je carrière doelen behalen? 4 tips

Preview

Begeleiding in een tweede spoor traject

Preview

Ben je tevreden over je eigen functioneren?

033-2022011

Graaf Lodewijklaan 3
3818 DP Amersfoort